شکر بورا شیرینی سنتی و خوشمزه ای است که ریشه در فرهنگ غنی آذربایجان دارد. این شیرینی نه تنها طعمی دلنشین دارد بلکه نمادی از جشن و شادی به ویژه در ایام نوروز به شمار می رود. اما پخت شکر بورا با آن نقش و نگارهای ظریف و طعم بی نظیرش نیازمند دقت و مهارت است. بسیاری از افراد با دستور پخت های مختلف و گاه گیج کننده مواجه می شوند و نمی توانند شکر بورایی اصیل و خوشمزه تهیه کنند. اینجاست که نیاز به یک راهنمای جامع و دقیق احساس می شود. در این مقاله قصد داریم شما را با تمام مراحل تهیه شکر بورا از انتخاب مواد اولیه مرغوب تا ایجاد نقش های زیبا و پخت بی نقص آشنا کنیم. همچنین به معرفی انواع دیگر شیرینی های خوشمزه آذربایجانی و سوغاتی های باکو خواهیم پرداخت تا تجربه ای کامل از طعم و فرهنگ این منطقه داشته باشید.

شکر بورا Shekerbura

نام و معنی

شکر بورا با نام آذربایجانی «Şəkərbura» یک شیرینی سنتی است که در جمهوری آذربایجان و مناطق آذری نشین ایران تهیه می شود. نام این شیرینی از دو بخش «شکر» و «بورا» تشکیل شده است. «شکر» به ماده اصلی شیرین کننده آن اشاره دارد و ریشهٔ «بورا» به واژهٔ فارسی میانه «*Bōrak» بازمی گردد که خود از ریشهٔ نیاهندواروپایی به معنای «بریدن و شکافتن» گرفته شده است. به این ترتیب شکر بورا را می توان به معنای «شیرینیِ بریده شده» یا «شیرینیِ شکافته شده» تفسیر کرد. این نام گذاری احتمالاً به شکل نیمه هلالی و بافت لایه ای این شیرینی اشاره دارد. در گذشته نام های دیگری مانند شکرپاره شکرپیره و اگردک نیز برای این شیرینی به کار می رفته است.

طرز تهیه شکربورا

تهیه شکر بورا اگرچه کمی زمان بر است اما با رعایت نکات کلیدی می تواند تجربه ای لذت بخش باشد. این شیرینی از دو بخش اصلی تشکیل شده است: خمیر و مواد میانی. خمیر شکر بورا باید لطیف و انعطاف پذیر باشد تا بتوان به راحتی آن را پهن کرد و نقش داد. مواد میانی نیز معمولاً ترکیبی از مغزهای آسیاب شده شکر و ادویه های معطر است که طعمی دلنشین به شیرینی می بخشد. در ادامه به تفصیل به مواد لازم و مراحل تهیه شکر بورا می پردازیم:

مواد لازم برای تهیه خمیر

برای تهیه خمیر شکر بورا به مواد زیر نیاز دارید:

• آرد سفید: 500 گرم
• کره یا روغن جامد: 200 گرم
• شیر یا ماست: 125 میلی لیتر
• زرده تخم مرغ: 1 عدد
• مایه خمیر فوری: 1 قاشق چایخوری (یا 2 قاشق چایخوری بکینگ پودر)
• شکر: 1 قاشق چایخوری
• نمک: 1/4 قاشق چایخوری

انتخاب آرد مناسب در کیفیت نهایی خمیر بسیار مؤثر است. بهتر است از آرد سفید با کیفیت و با گلوتن مناسب استفاده کنید. کره یا روغن جامد باید سرد باشد تا خمیر بافت مناسبی پیدا کند. در صورت استفاده از مایه خمیر فوری نیازی به فعال کردن آن نیست و می توانید آن را مستقیماً به آرد اضافه کنید. اما اگر از مایه خمیر معمولی استفاده می کنید ابتدا آن را با کمی شیر ولرم و شکر مخلوط کنید و 10 دقیقه صبر کنید تا فعال شود.

مواد میانی

مواد میانی شکر بورا معمولاً ترکیبی از مغزهای آسیاب شده شکر و ادویه های معطر است. برای تهیه مواد میانی به مواد زیر نیاز دارید:

• مغز بادام یا گردو: 300 گرم
• شکر: 200 گرم
• هل آسیاب شده: 1 قاشق چایخوری
• وانیل: 1/4 قاشق چایخوری (اختیاری)

می توانید از ترکیب مغز بادام و گردو نیز استفاده کنید. بهتر است مغزها را کمی تفت دهید تا عطر و طعم آن ها بیشتر شود. سپس آن ها را آسیاب کنید تا به صورت پودر درآیند. میزان شکر را می توانید بر اساس ذائقه خود تنظیم کنید. هل آسیاب شده عطر و طعم بی نظیری به مواد میانی می بخشد. وانیل نیز می تواند به عنوان یک طعم دهنده اختیاری به کار رود.

آماده سازی

پس از تهیه خمیر و مواد میانی نوبت به آماده سازی شکر بورا می رسد. این مرحله شامل پهن کردن خمیر پر کردن آن با مواد میانی ایجاد نقش و نگار و در نهایت پخت آن است:

1. تهیه خمیر: ابتدا کره سرد را به قطعات کوچک خرد کنید و با آرد مخلوط کنید. می توانید از نوک انگشتان یا یک چنگال برای این کار استفاده کنید تا کره به خوبی با آرد ترکیب شود و مخلوطی شبیه به خرده نان ایجاد شود. سپس نمک شکر و زرده تخم مرغ را به مخلوط آرد و کره اضافه کنید. در نهایت شیر یا ماست را به تدریج اضافه کنید و مواد را با هم مخلوط کنید تا خمیر یکدستی به دست آید. خمیر را به خوبی ورز دهید تا لطیف و انعطاف پذیر شود.
2. استراحت خمیر: خمیر را در یک کاسه قرار دهید روی آن را با یک پارچه تمیز بپوشانید و به مدت حداقل 30 دقیقه در دمای اتاق استراحت دهید. این کار باعث می شود خمیر راحت تر پهن شود و بافت بهتری داشته باشد.
3. تهیه مواد میانی: مغز بادام یا گردو را آسیاب کنید و با شکر هل و وانیل مخلوط کنید. مواد را به خوبی با هم ترکیب کنید تا یکدست شوند.
4. شکل دهی شکر بورا: پس از استراحت خمیر آن را به قطعات کوچک تقسیم کنید. هر قطعه را روی یک سطح آردپاشی شده به صورت دایره ای به قطر حدود 10 سانتی متر پهن کنید. یک قاشق غذاخوری از مواد میانی را در مرکز هر دایره قرار دهید. لبه های خمیر را به هم برسانید و به شکل نیمه هلالی ببندید.
5. ایجاد نقش و نگار: با استفاده از یک ابزار مخصوص به نام «منقاش» یا «موچین» روی سطح شکر بورا نقش و نگار ایجاد کنید. این کار نیاز به دقت و حوصله دارد اما نتیجه آن بسیار زیبا و چشم نواز خواهد بود.
6. پخت شکر بورا: شکر بوراها را در یک سینی فر که با کاغذ روغنی پوشانده شده است بچینید. سینی را در فر از قبل گرم شده با دمای 180 درجه سانتی گراد به مدت 15-20 دقیقه قرار دهید تا شکر بوراها طلایی شوند.
7. تزیین (اختیاری): پس از پخت و خنک شدن می توانید روی شکر بوراها را با پودر قند تزیین کنید.

خوشمزه ترین شیرینی های آذربایجان

آذربایجان سرزمین طعم ها و شیرینی های متنوع با دسرهای خوشمزه ای که دارد کام هر گردشگری را شیرین می کند. در کنار شکر بورا شیرینی های دیگری نیز وجود دارند که هر کدام طعم و عطر خاص خود را دارند:

گوگال Gogal

گوگال نوعی نان شیرین است که به شکل مارپیچ تهیه می شود. این شیرینی معمولاً با ترکیبی از آرد شکر کره و ادویه های معطر مانند زردچوبه و رازیانه پر می شود. گوگال در دو نوع شور و شیرین تهیه می شود و یکی از محبوب ترین شیرینی های آذربایجان است.

بالی ترد Bali tord

بالی ترد یک شیرینی لایه ای و ترد است که از خمیری نازک و لایه های متعدد تشکیل شده است. بین هر لایه از خمیر مخلوطی از کره و آرد قرار می گیرد که باعث می شود شیرینی پس از پخت بسیار ترد و خوشمزه شود. بالی ترد معمولاً با پودر قند تزیین می شود.

باقلوا Pakhlava

باقلوا یکی از معروف ترین شیرینی های خاورمیانه و قفقاز است که در آذربایجان نیز طرفداران بسیاری دارد. باقلوای آذربایجانی معمولاً با لایه های نازک خمیر فیلو مغزهای خردشده (مانند گردو بادام یا پسته) و شربت شیرین تهیه می شود. این شیرینی به دلیل طعم شیرین و بافت تردش بسیار محبوب است.

بادام بورا Badam Bura

بادام بورا شباهت زیادی به شکر بورا دارد اما با این تفاوت که مواد میانی آن عمدتاً از بادام تشکیل شده است. این شیرینی نیز با نقش و نگارهای زیبا تزیین می شود و طعمی دلنشین و متفاوت دارد.

حلوا Halva

حلوا یکی از دسرهای سنتی و پرطرفدار در آذربایجان است که در انواع مختلفی تهیه می شود. حلوای آردی حلوای سوهان و حلوای زنجبیلی از جمله محبوب ترین انواع حلوا در این منطقه هستند. حلوا معمولاً در مراسم مذهبی و جشن ها سرو می شود.

اگردک

اَگردَک (اَگرده مُچی) نام یک شیرینی تقریباً مشابه با شکرپاره بوده که لغتنامهٔ دهخدا آن را مترادف با شکربوره قرار داده ولی در وصف آن می نویسد: نانی بدین صورت به اندازه مشتی کوچک از آرد گندم و چربویدنبه و بی شکر و گاهی با شکر. قسمی نان مخروطی چون مچ بسته ای و روغن آن از چربویدنبه و پیه کنند نه روغن. نوعی نان شیرین شبیه به قطاب اندازه محتوی یک مشت گره کرده. شکربوره. مچی.

خوشمزه ترین سوغاتی های باکو

باکو پایتخت آذربایجان شهری با جاذبه های تاریخی و فرهنگی فراوان است. در سفر به باکو علاوه بر بازدید از این جاذبه ها می توانید از سوغاتی های خوشمزه و متنوع این شهر نیز لذت ببرید:

• شیرینی جات: انواع شیرینی های سنتی آذربایجانی مانند شکر بورا باقلوا گوگال و حلوا بهترین انتخاب برای سوغاتی هستند. می توانید این شیرینی ها را از فروشگاه های معتبر و قنادی های سنتی باکو تهیه کنید.
• ادویه جات: آذربایجان به دلیل تنوع آب و هوایی دارای ادویه جات معطر و باکیفیتی است. زعفران زردچوبه فلفل و زیره از جمله ادویه هایی هستند که می توانید به عنوان سوغاتی از باکو تهیه کنید.
• چای: چای نوشیدنی محبوب در آذربایجان است و فرهنگ چای نوشی در این کشور بسیار غنی است. می توانید انواع چای های سیاه و سبز با طعم های مختلف را به عنوان سوغاتی از باکو تهیه کنید.
• فرش و قالیچه: فرش و قالیچه آذربایجانی به دلیل طرح های زیبا و بافت باکیفیت شهرت جهانی دارند. می توانید یک فرش یا قالیچه کوچک را به عنوان یادگاری از سفر به باکو تهیه کنید.
• صنایع دستی: انواع صنایع دستی مانند ظروف مسی سفالی و چوبی نیز از جمله سوغاتی های محبوب باکو هستند. می توانید این صنایع دستی را از بازارهای سنتی و فروشگاه های صنایع دستی تهیه کنید.

شکر بورا از کجا آمده است؟

شکر بورا یک شیرینی سنتی آذربایجانی است که ریشه در دوران باستان دارد و به طور خاص با جشن نوروز مرتبط است. این شیرینی نمادی از ماه و باروری است.

محتویات داخلی شکر بورا چیست؟

محتویات داخلی شکر بورا معمولاً شامل مخلوطی از مغز بادام یا گردو آسیاب شده شکر و ادویه هایی مانند هل است که طعم و عطر خاصی به آن می بخشد.

طرح روی شکر بورا چگونه ایجاد می شود؟

طرح های زیبا و منحصربه فرد روی شکر بورا با استفاده از ابزاری به نام «منقاش» یا «موچین» ایجاد می شود. این کار نیاز به دقت و مهارت دارد و به شیرینی ظاهری بسیار زیبا می بخشد.

شکر بورا معمولا در چه مناسبتی پخته می شود؟

شکر بورا به طور سنتی در جشن نوروز پخته می شود و یکی از شیرینی های اصلی سفره نوروزی در آذربایجان است. این شیرینی نمادی از فراوانی و برکت است.

شکر بورا را چگونه نگهداری کنیم؟

برای نگهداری شکر بورا بهتر است آن را در ظرف دربسته و در جای خشک و خنک نگهداری کنید. به این ترتیب می توانید تازگی و طعم آن را برای مدت طولانی تری حفظ کنید.