کماکان دفاع از حیثیت برباد رفته

آفتاب نیوز :

براساس آخرین نظرسنجی ایسپا میزان استقبال شهروندان از تلویزیون برای تماشای فیلم و سریال با چند پله سقوط به رده چهارم رسیده است و از اغلب پلتفرم ها عقب تر است.

دانلود و تماشا از طریق اینترنت و تماشای سریال های پلتفرم های داخلی در صدر این نظرسنجی است و صدا و سیما با وجود صرف بودجه گسترده ای که در مرکز سیمافیلم برای تولید و تبلیغ سریال ها از ۱۱ درصد مخاطب در این نظرسنجی فراتر نرفته است. پس از این نظرسنجی بود که علی ربیعی دستیار اجتماعی رئیس جمهور اظهار کرد: «مدت هاست مرجعیت خبری از داخل به بیرون مرز ها انتقال یافته است».

پیشتر و علاوه بر او منتقدیان زیادی در شبکه های اجتماعی و رسانه های مستقل از این سازمان پرهزینه عریض و طویل و ناکارآمد انتقاد کردند.

نخستین و بیشترین واکنش ها به این موضوع معطوف به ابراز تاسف در خصوص صرف میلیارد ها تومان از جیب ملت برای برنامه سازی های بی مایه است که کمترین مخاطب را به خود جذب می کند.

کاهش معنادار بینندگان تلویزیون در حالی است که پیمان جبلی با تهدید گاه و بی گاه و حذف هنرمندان محبوب و افزودن هنرمندان همسو تلاش کرده نشان دهد که می تواند صدا و سیما را محل گردهمایی تنها گروه های همفکر خود کند و دست سایرین را از آنتن تلویزیون ملی ببرد. هر چند که در سال های اخیر او در این کار به توفیق قابل توجهی رسیده است اما به همین میزان مخاطبانش را هم از دور این جعبه جادویی پرانده است. 

سیل انتقاد ها به صدا و سیما

یکی از منتقدان می گفت «چاه صداوسیما پر نمی شود نه با پول نه با پرسنل زیاد». انتقاد تند او البته چندان هم دور از واقعیت نیست. در ده سال گذشته بودجه صداوسیما از ۹۶۷ میلیارد تومان به ۲۴ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است یعنی رقمی حدود ۲هزار و ۳۸۰ درصد افزایش و آن هم برای رسانه ای که طبق نظرسنجی ایسپا مرجعیت خود را کاملا از دست داده است. هرچند که مسئولان صدا و سیما قایل به این جایگاه از کف رفته نیستند و همچنان مدعی تاثیرگذاری شان در افکار عمومی هستند. 

بودجه ای که گفته می شود در غیاب ناتوانی در فروش نفت جیب شهروندان را هدف گرفته که قاعدتا باید از قِبل افزایش مالیات ها و کم گذاشتن هر چه بیشتر از کیفیت رفاه عمومی افزایش یابد. اما آنچه بسیاری را خشمگین کرده این موضوع است که بخشی از این بودجه صرف نهاد ها و سازما نه ای فرهنگی غیرپاسخگویی می شود که خود را ملزم به تامین نظر مالیات دهندگان نمی دانند و تنها در جاده ای یک طرفه از جیب آن ها به نفع خود برداشت می کنند. 

محمد مهاجری فعال رسانه ای اصولگرا در شبکه اجتماعی ایکس در خصوص نظر سنجی اخیر چنین نوشت: «صداوسیما برخلاف نظرسنجی های مکرر و مشاهدات میدانی اعلام کرده است این که می گویند این رسانه مرجعیت خبری خود را از دست داده حرف بی ربطی است و صداوسیما همچنان مرجع اصلی اخبار برای مردم است».

او در ادامه با نقل حکایتی طنز واکنش صدا و سیما به از میان نرفتن مرجعیت رسانه ای خود را به سخره گرفت و نوشت: «عابری از کنار رودخانه ای می گذشت که دید مردی به حالت دَمَر / روی شکم خوابیده و از آب رودخانه می آشامد. به او گفت: دَمَر آب نخور عقلت کم می شود. جواب شنید: عقل چیست؟ عابر گفت: هیچی! به خوردن آب ادامه بده».

کاربر دیگری در شبکه اجتماعی ایکس به انبوه پرسنل صدا و سیما اشاره کرد و گفت: «بی بی سی به ٧٠ زبان دنیا برنامه می سازد ٢٠ هزار پرسنل و تلویزیون دولتی چین با یک میلیارد مخاطب فقط ١٠ هزار پرسنل دارد اما صدا و سیمای ایران حدود ۵٠ هزار حقوق بگیر دارد که حتی از مخاطبینش هم بیشتر است!»

کاربر دیگری به شباهت این رفتار صدا و سیما با سایر بخش های کشور اشاره کرده و همه آن ها را مایه خسران دانست و نوشت: «پلتفرم های پخش فیلم و سریال را تحت فشار قرار دهیم تا مردم صداوسیما ببینند. بی بی سی و… را پارازیتی کنیم تا مردم از صدا و سیما خبر بشنوند. واردات خودرو را ممنوع کنیم تا مردم خودروی داخلی بخرند. آیفون را رجیستری نکنیم تا مردم سامسونگ بخرند. گوگل پلی را فیلتر کنیم تا بازار «بازار» به راه باشد. اینستاگرام را فیلتر کنیم تا همه روبیکا نصب کنند. آقایان! آقایان! ۴۵ سال هدررفت عمر مردم و پول جیب شان کافی نیست تا بفهمید مسیر را اشتباه می روید؟».

منتقدان زیادی در شبکه های اجتماعی و رسانه های مستقل از این سازمان پرهزینه عریض و طویل و ناکارآمد انتقاد کردند. نخستین و بیشترین واکنش ها به این موضوع معطوف به ابراز تاسف در خصوص صرف میلیارد ها تومان از جیب ملت برای برنامه سازی های بی مایه است که کمترین مخاطب را به خود جذب می کند

صدا و سیما نظرسنجی ایسپا را قبول ندارد

همانطور که گفته شد طبق نظرسنجی ایسپا (مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران) مجموع آمار مخاطبان تماشای فیلم در فضای اینترنت و بستر پلتفرم هایی فعال مثل فیلیمو و فیلم نت و سایت های دانلود متصل به این سامانه ها حدودا شش برابر مخاطب تلویزیون است و میزان استقبال از تلویزیون برای تماشای فیلم و سریال با چند پله سقوط و با ۱۱ درصد به رده چهارم رسیده است.

اما صدا و سیما به این موضوع و حواشی آن واکنش نشان داد و نه تنها این نظرسنجی را رد کرد که انتقاد ها را مغرضانه دانست.

۱۹ زندگانی روابط عمومی مرکز تحقیقات صدا و سیما در واکنش به گزارش ایسپا در جوابیه ای به برخی رسانه ها نوشت: «این نظرسنجی در بین ۲۲۵۰ نفر از دانشجویان مقاطع مختلف عمدتاً کارشناسی به صورت پیمایشی انجام شده است بخشی از نتایج این نظرسنجی که به تازگی منتشر شده است نشان می دهد دانشجویان بخش عمده ای از اوقات فراغت خود را صرف گشت و گذار در فضای مجازی می کنند همچنین گوش دادن به موسیقی معاشرت با دوستان ورزش و … در رتبه های بعدی فعالیت های دانشجویان در اوقات فراغت قرار دارد».

در ادامه جوابیه صدا و سیما آمده است که «این نظرسنجی نشان می دهد اساسأ تماشای فیلم و سریال جایگاه قابل توجهی در پر کردن اوقات فراغت دانشجویان دانشگاه های دولتی ندارد و در بعضی موارد حتی گوش دادن به پادکست بیش از تماشای فیلم و سریال اوقات فراغت دانشجویان را به خود اختصاص می دهد». بر همین اساس در این جوابیه نتیجه گرفته شده که «اساسا الگوی مصرف رسانه ای یک قشر خاص مثلاً دانشجویان قابل مقایسه با عموم مردم و تعمیم به کل جامعه ایران نیست».

همچنین این جوابیه انتشار جنس اظهارنظر ها به بهانه نقد مدیریت رسانه ملی را مسبوق به سابقه دانست و اعلام کرد که این موضوع «بیانگر نیات خاص منتشرکنندگان این تحریفات است» و آن را فریب افکار عمومی دانست.

جای خالی محبوب ها را چه کسانی پر کردند؟

مروری به شبکه های تلویزیونی نشان می دهد که این مجموعه به شدت با فقر محتوا و برنامه سازی مواجه است. به طوری که برنامه های صبحگاهی صداوسیما همان روال دهه ۷۰ را طی می کنند. برنامه ظهرگاهی و مذهبی همان تاک شو قدیمی مجری و کارشناس محور است. برنامه های انتقادی در بی کیفیت ترین حالت ممکن و با کلیشه های همیشگی روی آنتن می رود و افراد مدعو هر روز از حلقه های نزدیک تر به حاکمیت انتخاب می شوند. سریال ها محتوای خود را از دست داده اند و به وفور سریال هایی که بار ها تکرار شده به نمایش درمی آید. این رکود و ایستایی در شرایطی است که روزگاری این مجموعه سرشناس ترین هنرمندان را در خود جای داده بود و بسیاری نیز در مکتب همین افراد تعلیم دیده و به برنامه سازان خوبی تبدیل شده بودند.

 در سال های اخیر پیمان جبلی با تهدید گاه و بی گاه و حذف هنرمندان محبوب و افزودن هنرمندان همسو تلاش کرده نشان دهد که می تواند صدا و سیما را محل گردهمایی تنها گروه های همفکر خود کند و دست سایرین را از آنتن تلویزیون ملی ببرد. هر چند که در سال های اخیر او در این کار به توفیق قابل توجهی رسیده است اما به همین میزان مخاطبانش را هم از دور این جعبه جادویی پرانده است

در حالی سال ها صدا و سیما در میان مدیران مختلف این سازمان دست به دست شده و هر کدام به سیاقی گروهی را از برنامه سازی حذف کرده اند که در یک دهه اخیر و به خصوص در دوران جدید مدیریت این سازمان این جرح و تعدیل شکل افراطی پیدا کرده است.

نیازی نیست که برای مقایسه عملکرد این مجموعه با گذشته تخصص خاصی داشته باشید کاهش قابل توجه مخاطبان خود گواهی است بر کاهش قابل توجه کیفیت آن. در این میان صاحبنظران معتقدند بررسی عملکرد این سازمان نشان می دهد که این مجموعه نه تنها دیگر آثار پرمخاطبی تولید نمی کنند که اساسا از همکاری با افرادی که قدرت جذب مخاطب را دارند می گریزد. حتی پیمان جبلی رئیس این سازمان نه تنها اصراری بر جذب این گروه ندارد که بار ها بر سلبریتی زدایی از این مجموعه تاکید داشته است. او چندی پیش در پاسخ به پرسشی از دانشجویان درباره ی بازگشت برخی برنامه سازان و چهره ها به تلویزیون تصریح کرد: «بالاخره وقتی این آدم در برنامه ای می آمده برای خودش خِیلی از مخاطبان را داشته است. اسمش می آمده برنامه با خودش مخاطب می آورده است. اسم آن آدم روی شبکه ای می آمد آن شبکه خودش را بالا می کشید. خب حالا به نظام مردم و اعتقادات خودش لگد زده است. لگد زده به نمکدان نمک را ریخته و نمکدانی را شکسته است. آیا از من انتظار دارید برای اینکه من پرمخاطب بشوم بروم خواهش و التماس کنم که تو رو خدا بیا؟!» جبلی سپس به تربیت چهره های جدید در صداوسیما اشاره کرد و گفت: «در کنار این مسئله تربیت و کشف چهره های جدید اتفاق افتاده من اسم نمی برم اما در این مدت اخیر و در ماه های بعد از فتنه چهره های جدیدی کشف شده اند و اتفاقاً تبدیل به سلبریتی شده اند. منتهی سلبریتی های ارزشی. چه بسا اصلاً بین خود شما افرادی باشند که قابلیت داشته باشند دو روز دیگر به صداوسیما بیایند و سلبریتی شوند؛ بنابراین ما باید کشف و تربیت کنیم». لابد اشاره او به سلبریتی های ارزشی چهره هایی چون محمدرضا شهبازی مجری و برنامه ساز همین برنامه پرحاشیه سیدخندان است که در بهترین ساعات در پرمخاطب ترین شبکه پخش می شود اما تاکنون جز مواردی که به خشم مخاطبان و کاربران شبکه های اجتماعی منجر شده به موفقیت دیگری نایل نیامده است.

تنگ شدن این دایره البته هر از گاهی در اندک برنامه های تلویزیونی به شکل گل درشتی رونمایی شده است. از حذف چهره های پرمخاطبی چون عادل فردوسی پور فرزاد حسنی رضا رشیدپور سروش صحت و … که بگذریم حضور افرادی چون منصوره معصومی مدیر موسسه بیت النور اصل و گوینده سخن نغز «این مملکت مال حزب اللهی هاست»! تا زینب ابوطالبی مجری شبکه افق سیما و خالق جمله معروف «هر کسی به ایدئولوژی حاکم اعتقاد ندارد جمع کنه از ایران بره»! مواردی که از نظر صاحبنظران به شکلی علنی مواضع این مجموعه را در قبال جریان های مختلف کشور نشان داده است.

در این میان آنچه از نظر بسیاری از مخاطبان ناقوس مرگ صدا و سیما آن هم با هزینه هنگفت از جیب شهروندان را به صدا درآورده است مشخصا نه این خط کشی ها بلکه تبلور بی خلاقیتی بی استعدادی چاپلوسی که به خوبی در برنامه اخیر سیدخندان می توان صدای خوردن قاشق این سازمان عریض و طویل و پرهزینه را به ته دیگ سیاست های فرهنگی اش شنید.

منبع: توسعه ایرانی