هر غلطی؟! – زندگانی

بسیاری از سایت های خبری و غیرخبری برای بالا بردن بازدید و کشاندن مخاطب بینوا به سمت کلیک حقه های عجیب و غریبی به کار می برند. به همین خاطر وقتی که چشمم به تیتر «ترامپ! هر غلطی می خواهی بکن» افتاد با خودم گفتم: کاش دکترای تیترزنی انحرافی را بدهند به این بنده خدا. اما وقتی در یکی دو سایت دیگر هم چشمم به تیتری شبیه این افتاد صرفه جویی در مصرف اینترنت گرانقیمت را کنار نهاده و ویدیو را کلیک کردم. دیدم واقعا آقا مسعود پزشکیان خطاب به ترامپ گفته است: هر غلطی می خواهی بکن!

خب…سخنان رییس جمهور از چند زاویه قابل بررسی است. این روزها او تحت فشار بسیاری از تندروهای داخلی است و دو تن از یاران مهم یمین و یسارش را کله پا کرده اند. لذا بعید نیست برای راضی نگه داشتن پایداریچی ها و دیگران چنین سخنی به کار برده است. ولی تناقضی در این فرضیه وجود دارد. چرا که پزشکیان در همان جلسه ی اسیتضاح وزیر معزولِ اقتصاد درباره ی مذاکره با آمریکا گفته بود؛ به خاطر مخالفت رهبری این موضوع را کنار نهاده است. او برای اطمینان بخشی در مورد وداع دستگاه دیپلماسی با مسیر مذاکره با واشنگتن گفته بود: «تموم شد رفت». اما بعدها سخن از نامه ی ترامپ به میان آمد و تویت مشاور سابق روحانی درباره ی تصمیم مهم یکشنبه ای جمهوری اسلامی. حالا هم که آقا مسعود با لحنی دلنشین پیرمرد موطلایی کاخ سفید را بدین شیوه می راند. چرا پزشکیان در این سخنان از زلنسکی و برخورد زشت ترامپ مثال می آورد؟ مگر موقعیت ایران و اوکراین و پزشکیان و زلنسکی یکی است؟ حقیقتا چند چند شدیم؟ قضیه چیست؟

آیا در شرایطی که ظریف به توصیه ی قاضی القضات استعفا داده و به دانشگاه بازگشته است هنوز هم از خیابان انقلاب نسخه های دیپلماتیک به پاستور می فرستد؟ ممکن است ظریف یا تخت روانچی یا فردی دیگر چنین توصیه ای به رییس جمهور کرده باشد؟ اگر چه ظریف و امثال او معمولا چنین ادبیاتی به کار نمی برند ولی آیا ممکن است به قاعده و قیاس همان جمله ی هیجانی «هرگز یک ایرانی را تهدید نکن» این بار هم جمله ای چندوجهی پیشنهاد کرده باشند؟ چشمم آب نمی خورد!

به نظرم خود آقا مسعود پزشکیان با برداشتی خودمانی و لحنی خودمانی در لحظه به این جمعبندی رسیده و در لحظه تصمیم گرفته به زعم خودش یک تیر و چند نشان بزند. هم ترامپ قلدر و گستاخ را سرجایش بنشاند هم گلاب بپاشد به دیوار کاهگلی قلبِ کسانی که با این تعابیر کیفور می شوند و احیانا زیر لب می گویند: خدا را صد مرتبه شکر! آقا مسعود دست فرمان خوبی دارد.

سوال اینجاست: در شرایط کنونی جمله ی تند پزشکیان علاوه بر کارکرد داخلی اثرگذاری بین المللی هم دارد؟ کاری به موضوعاتی همچون ادبیات سیاسی و پروتوکول های موضع گیری مقامات عالی ندارم. فقط تمایل دارم از رییس جمهور سوال کنم: آیا شما به تفاوت های عمده ی پسزمینه ی تاریخی این جمله و همچنین تفاوت های موقعیت ایران و اوکراین واقف هستید؟

می دانیم که برای نخستین بار بنیانگذار انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ و پس از تسخیر سفارت آمریکا این جمله را به کار برد. یعنی در آن روزهایی که تمام جهان چشم به ایران دوخته بود. اگر جملات آن فایل ویدیویی قدیمی را به دقت گوش دهیم می فهمیم که مقصود دقیق از بیان جمله ی مزبور این بود: آمریکا جرات مداخله ی نظامی ندارد. چرا که اولا اگر توانش را داشت شاه را سر پا نگه می داشت. دوم این که آمریکا در شرایطی که مردم ایران انقلاب کرده و پیروز شده اند با چنین اقدامی به تقابل با جهان بر نمی خیرد.

حالا که ۴۶ سال از آن روزها گذشته هم یادآوری شرایط سیاسی و تاریخی زمانه هم موقعیت صاحب آن جمله در کسوت مرجعیت و رهبری هم توصیه ی اکید ایشان به دومین رییس جمهور ایران (شهید رجایی) درباره ی ضرورت استفاده از ادبیات دیپلماتیک می تواند ما را به این نتیجه گیری برساند که لازم نیست پزشکیان از این باب وارد شود.

شاید تاریخ آمریکا و کاخ سفید رییس جمهوری لمپن تر و گستاخ تر از ترامپ به خود ندیده اما راه چاره برای مقابله با اظهارات تهدیدآمیز مواضع شتابزده و ناشیانه و برخوردهای تند و غیرحرفه ای او استفاده از جملات تند نیست. اگر به حمایت مردم دلگرم و مسلح نباشید این جملات هیچ طفل گریزپایی را هم نخواهد ترساند.

نمی دانیم نظام حکمرانی جمهوری اسلامی برای مذاکره یا عدم مذاکره با آمریکا و دیگران چه برنامه و نقشه راهی دارد. ولی دوست دارم خطاب به رییس جمهور بگویم:

دمِ عیدی شرایط زیست و معیشتِ مردمانِ این سرزمین ایجاب می کند به فکر آنان باشید. درمان اگر میسر نیست دست کم مُسکنی بدهید دردمان کم شود. شما چندین معاون و مشاور دارید. بخشی از کارها و سخنان و موضع گیری ها را بدانها محول کنید. حتی می توانید با افراد جناح مخالفتان هماهنگی کنید و از آنها بخواهید بر اساس یک تقویم دقیق و حساب شده هر چند روز یک بار در ساعاتی معین خطاب به آمریکا و ترامپ الفاظ و صفاتی به کار ببرند بسی تند و فلفلی. ولی بگذارید کار خود شما چیز دیگری باشد.

۳۱۱۳۱۱