مظفر النواب؛ قدس، سران عرب و نخل های اهواز…!
به گزارش خبرگزاری زندگانی، به مناسبت درگذشت شاعر نامدار عرب، عباس خامه یار، فعال فرهنگی و رایزن فرهنگی پیشین ایران در لبنان، یادداشتی برای ایکنا ارسال کرده است که متن آن را در ادامه می خوانید:
به گزارش ایکنا، ظهر (جمعه 30 اردیبهشت ماه 1401) شاعر بزرگ ونامدار عرب در سن 88 سالگی در بیمارستانی در شارجه امارات در گذشت. مظفر النواب کیست و در جهان عرب چه موقعیتی داشت؟ تلاش کرده ام در این یادداشت کوتاه بدان بپردازم.
1) مظفر النواب، شاعر معاصر عراقی، یکی از شاعران عرصه ستیز و هجو و نیز اسطوره ای پرآوازه برای انقلابیون و آزادی خواهان جهان عرب در نیم قرن گذشته است.
مظفر در سال 1934 در کاظمین به دنیا آمد و از زمان حکومت عبدالکریم قاسم، با فروپاشی پادشاهی عراق در سال 1958 به کسوت آموزگاری درآمد.
وی با اوجگیری درگیری بین حزب بعث عراق و دیگر احزاب کمونیسم و ناسیونالیسم آن کشور در سال 1963 به قصد سفر به اتحاد جماهیر شوروی سابق از طریق بصره به اهواز گریخت که توسط ساواک دستگیر و پس از مدتها زندان و شکنجه به استخبارات عراق تحویل داده شد.
دادگاه نظامی او را به اعدام محکوم کرد که با دخالت خاندان پر نفوذش با یک درجه تخفیف حکم ابد گرفت. وی مدتی بعد همراه با گروهی از هم بندان خود با حفر تونلی از زندان شهر حله گریخت و از عراق خارج شد. رژیم صدام تابعیت عراقی مظفر را (همچون محمد مهدی جواهری، دیگر شاعر نامدار عراق به شیوه معمول رژیم های استبدادی عرب) سلب کرد و او از آن پس آواره کشورهای جهان شد؛ دمشق، بیروت، قاهره، طرابلس، الجزیره، خارطوم، ظفار، اریتره، ویتنام، بانکوک، آتن، پاریس، لندن، برزیل و شیلی را پشت سر نهاد تا اینکه بعد از 4 دهه آوارگی، آخرین ایستگاه اقامتش، دمشق را ترک کرد. او با استقبال شادروان جلال طالبانی رییس جمهور سابق عراق در سال 2011 به زادگاهش برگشت و از آن زمان تا به امروز در بستر بیماری با مرگ دست و پنجه نرم می کرد.
2) آوازه و شهرت این شاعر چپگرای تند گفتار، به ویژگی شعری او بر می گردد. سروده های حماسی درباره فلسطین اشغالی، قدس شریف و نیز اشعار سیاسی و نقدهای زهرآگین، به همراه بهره گیری فراوان از نمادهای مذهبی شیعه، گاه خشمناک و زمانی ناسزاگونه به حکام عرب، همگی از ویژگی شعر اوست و باید افزود که «بی پروایی تمام» ویژگی اصلی اشعار این شاعر واقع گرا و مردمی است، تا جایی که او را «خطرناک ترین شاعر ادبیات عرب» خوانده اند.
اوج بیان عتاب آمیز و فریاد خشم آلود و ناسزاگویی او به سران عرب که در حل معضلات سیاسی و اجتماعی به ویژه مساله فلسطین بازمانده و به تمایلات سازشکارانه روی آورده اند، در منظومه ای بلند با عنوان: «القدس عروس عروبتکم؟!»، «آیا قدس عروس عربیت شما است؟!» نهفته است.
اجرای تاثرگونه و حماسی این اشعار در جشنواره های بزرگی در جنوب لبنان و دست به دست شدن کاست های آن در سالهای آخر قرن گذشته، افکار عمومی جهان عرب را سخت تکان داد و جوانان این کشورها را ناباورانه به وجد درآورد. به طوری که اغلب حکومت های عربی از ورود این شاعر به کشورشان ممانعت کرده اند.
3) تصمیم به انتقال سفارت آمریکا به قدس شریف توسط ترامپ با توطیه خیانت بار سران عرب در اجلاس گذشته ریاض فرصتی فراهم آورد که دگر بار این سروده با بهره گیری از فضای مجازی و میان میلیونها کاربر در جهان، به جای کاست باز نشر شود و ارتجاع عربی را سخت هدف قرار دهد و آنان را بیش از پیش رسوا سازد.
4) به حکم دوران مبارزه و مرحله جوانی، سخت شیفته سروده های این شاعر شده بودم و کاست های آن دوران را هنوز در آرشیوم نگه داشته ام. اما در عین حال همواره نسبت به تعرض این شاعر به «نخل های اهواز»! در همین سروده سخت آزرده خاطر بودم… تا اینکه در سال 1358مظفر النواب را در هتل استقلال گیر آوردم! او میهمان نخستین دهه فجر سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی بود و در حال حرکت به سمت سالن هتل برای برگزاری شب شعر به اتفاق تعدادی از شاعران عرب و کشورمان بود. محترمانه و با حفظ حرمتِ میهمان و ادب میزبان، پرسش اعتراض گونه ام را نسبت به اشاره شاعر به «نخل های اهواز» مطرح کردم.
او با تواضعی تمام اظهار کرد: فرزندم! این سروده من در دوران گذشته است، این نخل ها دیگر به جمهوری اسلامی ایران تعلق دارند… رژیم مستبد شاه سرنگون شد! آن را فراموش کن…!
البته مظفر النواب یکبار دیگر در سال 1380 شمسی از سوی حوزه هنری به تهران دعوت شد و از ایشان تجلیل به عمل آمد.
5) ضمن گرامیداشت یاد و خاطره این بزرگمرد شعر وادب، بخشی از «منظومه قدس» سروده ایشان را به این مناسبت ( البته با ترجمه ای مودبانه!) و قدردانی از دوست گرامی و دیرینه ام شاعر معاصر جناب موسی بیدج که این برگردان را بزرگوارانه پذیرفتند) باز نشر می کنم و در ذیل می آورم:
قدس
عروس عربیت شماست؟
پس چرا
چرا تمام زانیان شب را
به اتاقش فرستادید؟
و پشت در ایستادید
که فریاد بکارتش را گوش کنید!
سپس خنجر کشیدید
باد به غبغب انداختید
و نعره زدید
که برای حفظ آبرو ساکت بماند!
مادر به خطاها!
چقدر نانجیبید؟
مادر به خطاها!
هیچ باکم نیست
که پرده از چهره تان بردارم
چرا که
خوکدانی ها از شما پاکترند!
و سکوی مرده شوی خانه ها تکانی می خورند
اما شما
آب از آبتان تکان نمی خورد
من برآنم که رسواتان کنم
ای تمام پایتخت های عربی
خطابم به شماست
شما شادمانی را در دلم کشتید!
کوچه و بازارتان پر از مامور است
رفتارتان پر از تزویر است
در کشور عربی
نامه مادرم
دو ماه قمری
در گیر و دار اداری ست
بیایید به داوری بنشینیم
و صحرای عرب داورمان باشد
من در پیشگاه این صحرا
اعتراف می کنم
که من هم خوار و پست شده ام
درست شبیه شکست شده ام
شکست شما
ای اشراف زادگان شکست خورده
ای حاکمان شکست خورده
ای ملت های شکست خورده
ما چقدر پلشت شده ایم
پلشت
پلشت
پلشت شده ایم
اما همچنان لجوج و یکدنده ایم
ما همه پلشت شده ایم
و هیچ کس را از قلم نمی اندازم…
245245
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "مظفر النواب؛ قدس، سران عرب و نخل های اهواز…!" هستید؟ با کلیک بر روی فرهنگ و هنر، آیا به دنبال موضوعات مشابهی هستید؟ برای کشف محتواهای بیشتر، از منوی جستجو استفاده کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "مظفر النواب؛ قدس، سران عرب و نخل های اهواز…!"، کلیک کنید.
