فرودگاه برلین تگل در آلمان

فرودگاه برلین تگل (TXL)، نامی که برای بسیاری از ساکنان و مسافران برلین خاطراتی از پرواز و تردد را زنده می کند، دیگر فعال نیست. این فرودگاه که سال ها به عنوان دروازه اصلی هوایی پایتخت آلمان شناخته می شد، در سال ۲۰۲۰ به کار خود پایان داد و جای خود را به فرودگاه برلین براندنبورگ (BER) سپرد. تگل، فراتر از یک سازه بتنی و فولادی، نمادی از استقامت برلین غربی در دوران جنگ سرد و شاهکاری از معماری کاربردی بود که تاریخچه ای پر فراز و نشیب را در دل خود داشت.

تاریخچه فرودگاه برلین تگل: از جنگل تا دروازه هوایی غرب برلین

داستان فرودگاه برلین تگل نه تنها روایتی از پیشرفت هوانوردی است، بلکه بازتابی از تحولات عمیق تاریخی و سیاسی شهر برلین و کشور آلمان به شمار می رود. این فرودگاه، در طول دهه ها، از یک میدان تیر توپخانه به یک شاهرگ حیاتی در دوران جنگ سرد و سپس به مرکزی مدرن برای پروازهای بین المللی تبدیل شد.

ریشه ها و آغازین

محوطه کنونی فرودگاه تگل، پیش از آنکه زمزمه های پرواز در آن شنیده شود، جنگلی انبوه به نام یونگفرنهایده بود که در قرن نوزدهم، به عنوان شکارگاه درباریان پروس مورد استفاده قرار می گرفت. با آغاز قرن بیستم، این منطقه به تدریج رنگ و بوی هوانوردی گرفت. در سال ۱۹۰۶، نخستین آشیانه ها برای آزمایش کشتی های هوایی در آنجا ساخته شد و نام لفت شیف هافن راینیکندورف بر آن نهاده شد که به معنای بندر کشتی های هوایی راینیکندورف است.

با شعله ور شدن آتش جنگ جهانی اول، این منطقه به سرعت به مرکزی برای آموزش خدمه شناسایی هوایی تبدیل شد. اما پس از پایان جنگ و با امضای پیمان ورسای، هرگونه فعالیت هوانوردی نظامی در آلمان ممنوع گشت و تگل به خواب رفت. این آرامش دیری نپایید تا اینکه در سال ۱۹۳۰، رودولف نبل، مهندس و دانشمند موشکی آلمانی، مرکز تحقیقات موشکی خود را در این محل تأسیس کرد. این مرکز، که به راکتن شیزپلاتس تگل معروف شد، محل فعالیت گروهی از مهندسان هوافضا بود که نام ورنر فون براون، از پیشگامان موشکی آلمان، در میان آن ها می درخشید. آن ها تا سال ۱۹۳۷ در تگل فعالیت کردند و سپس به مرکز تحقیقات نظامی پنمونده منتقل شدند.

در دوران جنگ جهانی دوم، تگل بار دیگر چهره نظامی به خود گرفت و به میدان آموزشی برای نیروهای ضدهوایی تبدیل شد. پایان جنگ، ویرانی های گسترده ای را به همراه داشت و محوطه تگل نیز از حملات هوایی متفقین بی نصیب نماند.

دوران جنگ سرد و اهمیت استراتژیک

با پایان جنگ جهانی دوم، برلین به چهار منطقه اشغالی تقسیم شد و برلین غربی، عملاً به صورت یک جزیره در دل آلمان شرقی قرار گرفت. زمانی که در سال ۱۹۴۸، اتحاد جماهیر شوروی مسیرهای زمینی و آبی به برلین غربی را مسدود کرد، پل هوایی برلین تنها راه نجات شهر از قحطی و محرومیت بود. فرودگاه موجود آن زمان، تمپل هوف، توانایی پذیرش حجم بالای هواپیماهای کمکی را نداشت و اینجا بود که فرودگاه تگل وارد صحنه شد.

مقامات نظامی فرانسه که مسئولیت منطقه تگل را بر عهده داشتند، دستور ساخت یک باند فرود به طول ۲۴۲۸ متر را صادر کردند. آنچه این پروژه را شگفت انگیز می ساخت، سرعت حیرت انگیز ساخت آن بود: تنها در ۹۰ روز، این باند که در آن زمان طولانی ترین باند در اروپا محسوب می شد، آماده بهره برداری گشت. در ۵ نوامبر ۱۹۴۸، اولین هواپیمای ترابری نظامی C-54 اسکای مستر نیروی هوایی ایالات متحده در این باند فرود آمد و بار ارزشمند زندگی بخش خود را به مردم محاصره شده برلین رساند. هواپیماهای انگلیسی داکوتا و هاستینگز نیز به زودی به این عملیات پیوستند و به طور منظم مواد غذایی، سوخت و زغال سنگ را به برلین غربی منتقل می کردند. تگل، در آن دوران، به نمادی از مقاومت و امید تبدیل شد.

پس از پایان پل هوایی برلین در سال ۱۹۴۹، تگل به پایگاه نیروی هوایی فرانسه (Base aérienne 165) تبدیل شد. وضعیت حقوقی خاص برلین غربی، تنها به خطوط هوایی ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه اجازه فعالیت در این منطقه را می داد. از این رو، تگل نه تنها یک پایگاه نظامی، بلکه به تدریج دروازه ای برای ارتباط برلین غربی با جهان آزاد شد.

توسعه تجاری و نامگذاری

با ظهور هواپیماهای جت در دهه ۱۹۵۰، باندهای فرودگاه تمپل هوف برای پذیرش این هواپیماهای بزرگ تر و سریع تر، کوتاه تلقی می شدند. از این رو، پروازهای تجاری به تدریج از تمپل هوف به تگل منتقل شدند. تگل، با باندهای بلندتر و زیرساخت های رو به توسعه، آماده بود تا نقش جدید خود را به عنوان قطب اصلی هوانوردی برلین ایفا کند.

در سال ۱۹۸۸، این فرودگاه به افتخار اتو لیلینتال (Otto Lilienthal)، پیشگام هوانوردی آلمانی که با آزمایش های خود در زمینه پرواز با گلایدر، راه را برای پروازهای کنترل شده هموار کرد، نامگذاری شد. این نامگذاری، ارج نهادن به ریشه های عمیق هوانوردی در آلمان و پیوند تگل با میراث این کشور در صنعت پرواز بود.

اوج فعالیت و ساختار منحصربه فرد فرودگاه TXL

فرودگاه برلین تگل، یا همان TXL با کد یاتای خود، در دوران اوج فعالیتش، نه تنها از نظر ترافیک هوایی بلکه از نظر معماری و عملکردی، تجربه ای بی نظیر را برای مسافران فراهم می کرد. این فرودگاه، به دلیل طراحی منحصربه فرد خود، در میان مسافران و متخصصان معماری به شهرت رسید.

معماری ترمینال شش ضلعی

ترمینال اصلی فرودگاه تگل، شاهکاری از معماری کاربردی بود که در سال ۱۹۷۴ افتتاح شد. این ساختمان شش ضلعی، با یک فضای باز در مرکز آن، به گونه ای طراحی شده بود که فاصله بین هواپیما تا خروجی ترمینال به حداقل برسد. برای بسیاری از مسافران، این ویژگی تجربه لذت بخشی از سرعت و راحتی را به ارمغان می آورد؛ زیرا تنها با چند قدم می توانستند از هواپیما پیاده شده و به تاکسی یا اتوبوس برسند. این طراحی، در مقایسه با فرودگاه های بزرگ و پیچیده امروزی، حس صمیمیت و دسترسی آسان را القا می کرد.

ساختمان اصلی شامل دو بخش ترمینال A و ترمینال B بود. ترمینال A، با ۱۴ جت بریج، محل پذیرش اکثر پروازهای اصلی و معتبر، از جمله پروازهای بین قاره ای یا پرواز به فرودگاه های شلوغ اروپایی بود. از آنجا که هر گیت دارای نقطه بازرسی امنیتی و خروجی مخصوص به خود بود، امکان پروازهای ترانزیت بدون خروج از منطقه هوایی وجود نداشت. ترمینال B که به افتخار رودولف نبل، پیشگام فضانوردی آلمان، نبل هال نامیده می شد، در واقع یک فضای انتظار تغییر کاربری یافته بود.

با افزایش ترافیک مسافر، نیاز به فضاهای بیشتر احساس شد. به همین دلیل، ترمینال های C و D نیز به مجموعه فرودگاه اضافه شدند:

• ترمینال C: در سال ۲۰۰۷ به عنوان راه حلی موقت برای پاسخگویی به ظرفیت فزاینده مسافران افتتاح شد. این ترمینال، عمدتاً توسط ایر برلین استفاده می شد و دارای ۲۶ باجه پذیرش بود.
• ترمینال D: در سال ۲۰۰۱ افتتاح شد و در واقع یک پارکینگ سابق بود که به ترمینال تبدیل شد. این ترمینال با ۲۲ باجه پذیرش، عمدتاً برای هواپیماهای کوچک تر و پروازهایی که مسافران با اتوبوس به هواپیما منتقل می شدند، مورد استفاده قرار می گرفت. ترمینال D تنها بخشی از فرودگاه بود که در طول شب فعال باقی می ماند.

فرودگاه برلین تگل در سال ۲۰۱۹، یعنی یک سال پیش از تعطیلی، با جابجایی بیش از ۲۴ میلیون مسافر، چهارمین فرودگاه پرتردد آلمان محسوب می شد. این آمار نشان دهنده اهمیت و نقش حیاتی این فرودگاه در شبکه حمل ونقل هوایی آلمان و اروپا بود.

خطوط هوایی و مقاصد پروازی (در دوران فعالیت)

در دوران فعالیت خود، فرودگاه تگل میزبان طیف وسیعی از خطوط هوایی بین المللی و داخلی بود که آن را به یک نقطه اتصال مهم در اروپا تبدیل کرده بود. شرکت های هواپیمایی بزرگی مانند ایر فرانس، پان امریکن، بریتیش ایرویز، ایر برلین (که تگل پایگاه اصلی آن بود)، ایزی جت و رایان ایر در این فرودگاه فعالیت می کردند.

مسیرهای پروازی تگل نیز بسیار متنوع بودند، از مقاصد داخلی مهمی مانند فرانکفورت و مونیخ گرفته تا شهرهای بزرگ اروپایی نظیر لندن و پاریس، و حتی مقاصد بین قاره ای مانند نیویورک و دوحه. این فرودگاه، با ارائه دسترسی به شبکه ای گسترده از پروازها، نقش مهمی در تسهیل سفر برای میلیون ها مسافر ایفا می کرد.

یکی از ویژگی های بارز این فرودگاه، حضور پررنگ خطوط هوایی چارتر در دوران جنگ سرد بود که با محدودیت های پروازی به برلین غربی دست و پنجه نرم می کردند. این خطوط، به ویژه برای مقاصد تفریحی و تعطیلات، پروازهای زیادی را از تگل انجام می دادند و آن را به قطبی برای گردشگران تبدیل کرده بودند.

بسیاری از مسافران و کارکنان، فرودگاه تگل را به دلیل سهولت دسترسی و نزدیکی بی نظیر گیت ها به ورودی و خروجی، فرودگاهی خاص و دوست داشتنی می دانستند که حس یک فرودگاه محلی بزرگ را با کارایی یک مرکز بین المللی ترکیب می کرد.

پایان یک دوره: تعطیلی فرودگاه برلین تگل

فصل فعالیت فرودگاه برلین تگل، پس از دهه ها خدمت رسانی، سرانجام در نوامبر ۲۰۲۰ به پایان رسید. این تعطیلی، نتیجه سال ها برنامه ریزی و بحث و جدل بر سر آینده حمل ونقل هوایی برلین بود.

دلایل تعطیلی

تعطیلی فرودگاه تگل، تصمیمی ناگهانی نبود، بلکه از دهه ها پیش با طرح ریزی برای ساخت فرودگاه جدید برلین براندنبورگ (BER) آغاز شده بود. دلایل متعددی در این زمینه نقش داشتند:

1. ظرفیت محدود: تگل، با وجود معماری کارآمدش، در نهایت به سقف ظرفیت خود رسیده بود. با افزایش روزافزون ترافیک هوایی، گسترش بیشتر آن به دلیل موقعیت جغرافیایی در نزدیکی مناطق مسکونی، عملاً غیرممکن بود.
2. عدم اتصال ریلی: یکی از نقاط ضعف اصلی تگل، عدم وجود اتصال مستقیم ریلی (قطار یا مترو) به مرکز شهر بود. این موضوع، دسترسی به فرودگاه را برای بسیاری از مسافران دشوار می کرد و بر حجم ترافیک جاده ای می افزود.
3. همسایگی با مناطق مسکونی: نزدیکی فرودگاه به محلات مسکونی، همواره موجب اعتراضاتی به دلیل آلودگی صوتی بود. با رشد شهر، این مشکل حادتر شد و نیاز به یک فرودگاه جدید در مکانی دورتر از مناطق پرجمعیت را پررنگ تر کرد.
4. طرح جامع فرودگاه برلین براندنبورگ (BER): هدف اصلی، تجمیع تمام پروازهای برلین در یک فرودگاه مدرن و بزرگ به نام BER بود. این پروژه، با وجود چالش ها و تأخیرهای فراوان در ساخت و بهره برداری، در نهایت به سرانجام رسید و مسیر را برای تعطیلی تگل هموار کرد.

فرآیند تعطیلی و آخرین پروازها

انتقال پروازها از تگل به BER، طی یک فرآیند مرحله ای در اکتبر و نوامبر ۲۰۲۰ انجام شد. این دوران، برای بسیاری از کارکنان و دوستداران هوانوردی، لحظاتی پر از احساسات بود. فرودگاه تگل که بیش از ۱۷۵۰۰ کارمند داشت، برای بسیاری از ساکنان برلین، بخشی از هویت شهر محسوب می شد.

آخرین پرواز تجاری از فرودگاه برلین تگل، پرواز ایر فرانس به مقصد پاریس بود که در ۸ نوامبر ۲۰۲۰ به زمین نشست. یک روز پیش از آن، لوفت هانزا نیز با پروازی ویژه با یک ایرباس A350-900 به مونیخ، با تگل وداع گفت. بسیاری از خطوط هوایی، برای آخرین پروازهای خود از تگل، مراسم ویژه ای با سلام آب (Water Salute) برگزار کردند که یادآور احترام و قدردانی از سال ها خدمت این فرودگاه بود. برج مراقبت و ترمینال اصلی نیز با نور قرمز و هشتگ #DankeTXL (ممنون تگل) روشن شدند.

مجوز هوانوردی تگل سرانجام در می ۲۰۲۱ به طور رسمی لغو شد. پس از آن، اولین امکانات، از جمله ترمینال موقت C2 و سالن های بار، برچیده شدند، در حالی که ساختمان اصلی ترمینال، که قرار بود حفظ شود، از بیشتر امکانات تخلیه شد.

همه گیری کرونا و نقش آن

همه گیری جهانی کرونا در سال ۲۰۲۰، اگرچه برای صنعت هوانوردی یک فاجعه بود، اما در مورد فرودگاه تگل، تأثیرات پیچیده ای داشت. با کاهش شدید تعداد مسافران و پروازها، برنامه های اولیه برای تعطیلی موقت تگل در ژوئن ۲۰۲۰ مطرح شد. این امر نشان دهده عمق بحران بود.

با این حال، به دلیل ادامه تأخیرها در افتتاح فرودگاه براندنبورگ و نیاز به ظرفیت اضطراری، این برنامه موقتاً لغو شد و تگل تا اوایل نوامبر ۲۰۲۰ به فعالیت خود ادامه داد. در نهایت، با تعیین تاریخ قطعی برای افتتاح BER، تعطیلی تگل نهایی شد. در واقع، همه گیری کرونا در ابتدا کمی به عمر تگل افزود، اما در نهایت نیز بخشی از دلایل تسریع در انتقال کامل پروازها به BER بود.

میراث و آینده فرودگاه تگل: تحول به Urban Tech Republic

با بسته شدن درهای فرودگاه TXL، فصل جدیدی در تاریخ محوطه آن آغاز شد. مقامات برلین برنامه های بلندپروازانه ای برای تبدیل این فضای گسترده به یک مرکز نوآورانه و پایدار دارند که فراتر از انتظار یک فرودگاه خواهد بود.

برنامه های توسعه شهری

آینده فرودگاه تگل در قالب پروژه بزرگی به نام Urban Tech Republic (جمهوری فناوری شهری) تعریف شده است. این پروژه جاه طلبانه، با هدف تبدیل محوطه فرودگاه به یک شهرک علم، فناوری و صنعت، به دنبال ایجاد یک اکوسیستم نوآورانه در قلب برلین است. تمرکز این جمهوری جدید بر تحقیقات علمی، توسعه فناوری های پیشرفته و صنعتی سازی ایده های نوآورانه خواهد بود.

بخش عمده ای از این طرح به ساخت و توسعه فضاهای دانشگاهی، مراکز تحقیقاتی، آزمایشگاه ها و شرکت های نوپا اختصاص خواهد یافت. هدف این است که Urban Tech Republic به قطبی برای تفکر آینده نگر در حوزه هایی مانند تحرک شهری، مواد جدید، انرژی های تجدیدپذیر، آب و فاضلاب، بازیافت، و فناوری های اطلاعاتی تبدیل شود. پیش بینی می شود که این پروژه، هزاران شغل جدید ایجاد کرده و برلین را به یکی از مراکز پیشرو در نوآوری های سبز و شهری در اروپا تبدیل کند.

یکی از تصمیمات مهم در این طرح، حفظ ساختمان اصلی ترمینال شش ضلعی فرودگاه تگل است. این ساختمان نمادین، قرار است به عنوان یک نشان واره تاریخی و معماری، کاربری جدیدی پیدا کند و به عنوان قلب پروژه Urban Tech Republic، میزبان دانشگاه ها، مراکز نمایشگاهی یا فضاهای اداری برای شرکت های نوپا باشد. این تصمیم، نه تنها به حفظ میراث معماری تگل کمک می کند، بلکه ارتباطی بین گذشته و آینده این مکان برقرار می سازد.

استفاده های موقت و کنونی

پیش از آغاز کامل پروژه Urban Tech Republic، محوطه فرودگاه تگل شاهد استفاده های موقت اما مهمی بوده است که نیازهای فوری جامعه را برطرف کرده اند. در دوران همه گیری کرونا، ساختمان اصلی ترمینال به سرعت به یک مرکز بزرگ واکسیناسیون تبدیل شد و نقش حیاتی در مبارزه با ویروس ایفا کرد.

با آغاز جنگ در اوکراین در سال ۲۰۲۲، این فرودگاه دوباره به یاری انسان ها شتافت. بخش هایی از ترمینال ها و آشیانه های سابق، به پناهگاه های موقتی برای هزاران پناهنده اوکراینی و دیگر ملیت ها تبدیل شدند. این استفاده از زیرساخت های فرودگاه، نشان دهنده انعطاف پذیری و قابلیت انطباق آن با نیازهای اضطراری انسانی بود. این پناهگاه ها، که توسط سازمان های غیردولتی مانند صلیب سرخ آلمان اداره می شوند، در حال حاضر میزبان حدود ۵۰۰۰ پناهجو هستند و هزینه های قابل توجهی را برای دولت محلی برلین به همراه دارند.

همچنین، بخش کوچکی در شمال فرودگاه به نام تگل نورد، تا سال ۲۰۲۹ برای عملیات هلیکوپتری دولتی و نظامی محدود، مورد استفاده قرار خواهد گرفت. این امر نشان می دهد که حتی پس از تعطیلی، بخشی از روحیه هوانوردی تگل برای مدتی محدود زنده خواهد ماند.

تجربه تگل، نمونه ای درخشان از این است که چگونه یک زیرساخت عظیم، پس از پایان عمر اصلی خود، می تواند با خلاقیت و برنامه ریزی درست، به موتور محرکه جدیدی برای توسعه شهری و نوآوری تبدیل شود.

آمار و ارقام فرودگاه برلین تگل (در دوران فعالیت)

فرودگاه برلین تگل در طول سالیان فعالیت خود، شاهد رشد چشمگیر ترافیک مسافر و پروازهای متعدد بود. این آمار و ارقام، نمایانگر اهمیت این فرودگاه در شبکه حمل ونقل هوایی آلمان و اروپا است.

ترافیک سالانه مسافر در فرودگاه تگل تا سال ۲۰۱۹، روند صعودی قابل توجهی را تجربه کرد. در سال ۲۰۰۰، این فرودگاه میزبان بیش از ۱۰ میلیون مسافر بود و این رقم تا سال ۲۰۱۹ به بیش از ۲۴ میلیون نفر رسید که نشان دهنده یک رشد بی وقفه و نیاز شدید به ظرفیت های بیشتر بود.

سال	ترافیک مسافر (نفر)	تغییرات (%)
۲۰۰۰	۱۰,۳۴۳,۶۹۷
۲۰۰۱	۹,۹۰۹,۴۵۳	-۴.۲%
۲۰۰۲	۹,۸۷۹,۸۸۸	-۰.۳%
۲۰۰۳	۱۱,۱۰۴,۱۰۶	+۱۲.۴%
۲۰۰۴	۱۱,۰۴۷,۹۵۴	-۰.۱%
۲۰۰۵	۱۱,۵۳۲,۳۰۲	+۴.۳%
۲۰۰۶	۱۱,۸۱۲,۶۲۳	+۲.۴%
۲۰۰۷	۱۳,۳۵۷,۷۴۱	+۱۳%
۲۰۰۸	۱۴,۴۸۶,۶۱۰	+۸.۴%
۲۰۰۹	۱۴,۱۸۰,۲۳۷	-۲%
۲۰۱۰	۱۵,۰۲۵,۶۰۰	+۶%
۲۰۱۱	۱۶,۹۱۹,۸۲۰	+۱۲.۶%
۲۰۱۲	۱۸,۱۶۴,۲۰۳	+۷.۳%
۲۰۱۳	۱۹,۵۹۱,۸۳۸	+۸%
۲۰۱۴	۲۰,۶۸۸,۰۱۶	+۵.۶%
۲۰۱۵	۲۱,۰۰۵,۲۱۵	+۱.۵%
۲۰۱۶	۲۱,۲۵۳,۹۵۹	+۱.۱%
۲۰۱۷	۲۰,۴۵۵,۲۷۸	-۳.۷%
۲۰۱۸	۲۲,۰۰۰,۴۳۰	+۷.۵%
۲۰۱۹	۲۴,۲۲۷,۵۷۰	+۱۰.۱%
۲۰۲۰	۹,۰۹۷,۷۸۸	-۷۴.۴۸%

مسیرهای پررفت وآمد داخلی و اروپایی

در سال های پایانی فعالیت، تگل دارای مسیرهای پروازی بسیار شلوغی بود. در سال ۲۰۱۹، مسیرهای داخلی به مونیخ و فرانکفورت، هر کدام با حدود ۲ میلیون مسافر، در صدر قرار داشتند. در میان مسیرهای اروپایی نیز زوریخ، پاریس (شارل دوگل) و لندن (هیترو) پرترددترین مقاصد بودند.

پرترددترین مسیرهای داخلی در سال ۲۰۱۹ (آلمان)
رتبه	مقصد	تعداد مسافر
۱	مونیخ	۱,۹۷۲,۹۰۱
۲	فرانکفورت	۱,۹۵۶,۳۷۰
۳	کلن/بن	۱,۲۳۲,۸۴۷
۴	دوسلدورف	۱,۱۴۴,۷۹۳
۵	اشتوتگارت	۱,۰۳۷,۳۲۶

پرترددترین مسیرهای اروپایی در سال ۲۰۱۹
رتبه	مقصد	تعداد مسافر
۱	زوریخ	۹۸۰,۹۵۰
۲	پاریس-شارل دوگل	۸۶۷,۳۷۸
۳	لندن-هیترو	۷۷۴,۳۷۲
۴	وین	۷۱۴,۴۰۹
۵	آمستردام	۵۹۰,۶۲۵

دسترسی به فرودگاه تگل (تاریخی)

یکی از ویژگی های متمایز فرودگاه برلین تگل، و البته یکی از دلایل تعطیلی آن، سیستم حمل ونقل زمینی آن بود. برخلاف بسیاری از فرودگاه های بزرگ جهان که از اتصالات ریلی مستقیم بهره می برند، تگل هیچ گاه به شبکه قطار یا مترو متصل نشد. این موضوع، هم برای مسافران و هم برای برنامه ریزان شهری، چالش هایی را به همراه داشت.

طرح های متعددی برای گسترش خطوط مترو و قطار تا فرودگاه تگل از دهه ۱۹۶۰ میلادی وجود داشت، اما هیچ کدام به مرحله اجرا نرسیدند. در نتیجه، مسافران برای دسترسی به این فرودگاه، به طور عمده به دو گزینه وابسته بودند: خودروی شخصی/تاکسی و شبکه اتوبوسرانی.

• دسترسی با خودروی شخصی و تاکسی: فرودگاه تگل از طریق بزرگراه A111 به شبکه جاده ای برلین متصل بود. این دسترسی مستقیم، امکان رسیدن به مرکز شهر را با خودرو شخصی یا تاکسی در حدود ۲۵ دقیقه فراهم می کرد. مسیرهای ارتباطی به بزرگراه های A10، A110 و A115، دسترسی به نقاط مختلف شهر و مناطق اطراف را نیز آسان می ساخت. پارکینگ های متعدد نیز برای کسانی که با خودروی شخصی مراجعه می کردند، فراهم بود.
• خطوط اتوبوس BVG و اتصالات به شبکه حمل ونقل شهری: با وجود عدم اتصال ریلی، فرودگاه تگل به خوبی به شبکه اتوبوسرانی عمومی BVG متصل بود. چندین خط اتوبوس، از جمله اتوبوس سریع السیر TXL، اتوبوس سریع السیر X9 و خطوط عادی ۱۰۹ و ۱۲۸، مسافران را به ایستگاه های مهم مترو (U-Bahn) و قطار شهری (S-Bahn) و همچنین ایستگاه مرکزی برلین (Hauptbahnhof) متصل می کردند. این خطوط اتوبوس، هرچند به سرعت قطار نبودند، اما دسترسی نسبتاً کارآمدی را به نقاط مختلف شهر فراهم می کردند. اتوبوس TXL به صورت مکرر بین فرودگاه و ایستگاه مرکزی و الکساندرپلاتز در حرکت بود، در حالی که X9 و ۱۰۹ به سمت مناطق غربی مانند باغ وحش و شارلوتنبورگ می رفتند.

با وجود این، عدم وجود اتصال ریلی مستقیم همواره به عنوان یک محدودیت عمده برای فرودگاه تگل مطرح بود و یکی از دلایل اصلی برای ساخت فرودگاه جدید برلین براندنبورگ با اتصال ریلی گسترده تر به شمار می رفت.

حوادث و رویدادهای قابل توجه فرودگاه تگل

مانند بسیاری از فرودگاه های بزرگ با تاریخچه طولانی، فرودگاه برلین تگل نیز در طول دوران فعالیت خود شاهد رویدادها و حوادث مختلفی بوده است. خوشبختانه، هیچ حادثه مرگبار بزرگی که شامل عملیات خطوط هوایی تجاری در خود فرودگاه باشد، ثبت نشده است. با این حال، چند رویداد قابل توجه وجود دارد که بخشی از تاریخچه این فرودگاه را تشکیل می دهند.

حوادث غیرمرگبار و تاریخی

• سقوط هواپیمای بویینگ ۷۲۷ پان امریکن (۱۹۶۶): در ۱۵ نوامبر ۱۹۶۶، یک هواپیمای بویینگ ۷۲۷ متعلق به شرکت پان امریکن که از فرانکفورت به برلین پرواز می کرد، قرار بود به دلیل تعمیرات در تمپل هوف، در تگل فرود آید. این هواپیما در نزدیکی دالگو در آلمان شرقی، تنها ۱۶ کیلومتری فرودگاه تگل، سقوط کرد و هر سه خدمه آن جان باختند. با وجود شرایط بد آب و هوایی و بارش برف، علت اصلی سقوط هرگز به طور کامل مشخص نشد، زیرا مقامات نظامی شوروی تنها نیمی از لاشه هواپیما را به همتایان آمریکایی خود بازگرداندند و بخش های حیاتی مانند ضبط کننده های پرواز را تحویل ندادند.
• هواپیماربایی های خطوط هوایی لهستان (۱۹۶۹-۱۹۸۲): در دوران جنگ سرد، فرودگاه تگل مقصد چندین هواپیماربایی داخلی از خطوط هوایی LOT لهستان بود. این هواپیماربایی ها غالباً توسط افرادی انجام می شد که به دنبال فرار از بلوک شرق و پناهندگی سیاسی در برلین غربی بودند. پس از فرود هواپیما در تگل، مقامات نظامی فرانسه به هواپیماربایان و هرکسی که تمایل به بازگشت به لهستان نداشت، اجازه پیاده شدن و درخواست پناهندگی می دادند. سپس هواپیما و خدمه و مسافرانی که مایل بودند، به لهستان بازگردانده می شدند. این وقایع، نمادی از تنش های سیاسی آن دوران بود.
• برخورد هواپیمای دان ایر با جت وی (اواخر دهه ۱۹۸۰): در اواخر دهه ۱۹۸۰، یک هواپیمای بویینگ ۷۲۷ متعلق به شرکت دان ایر، پس از تعمیرات موتور، در حین حرکت به سمت گیت، با یک جت وی در ترمینال فرودگاه برخورد کرد. این حادثه منجر به زخمی شدن شدید یکی از خدمه زمینی و نشت مقدار زیادی سوخت از بال هواپیما شد. علت این حادثه، عدم اعمال فشار کافی به سیستم هیدرولیک هواپیما توسط مهندسان تعمیر و نگهداری گزارش شد که باعث از دست رفتن کنترل و عدم کارایی ترمزها شد.
• هواپیماربایی پرواز اتریش ایرلاینز (۱۹۹۷): در ۷ ژانویه ۱۹۹۷، پرواز ۱۰۴ اتریش ایرلاینز با یک مک دانل داگلاس MD-87 که عازم وین بود، اندکی پس از برخاستن از فرودگاه تگل توسط مردی بوسنیایی با چاقو ربوده شد. خلبانان مجبور به بازگشت به برلین شدند، جایی که عامل هواپیماربایی توسط نیروهای پلیس آلمان مهار شد.

این رویدادها، هرچند که تلخ یا نگران کننده بودند، اما به ندرت به فاجعه های بزرگ تبدیل شدند و نقش فرودگاه تگل را به عنوان یک مرکز ایمن و حیاتی در تاریخ هوانوردی برلین پررنگ تر کردند.

نتیجه گیری: تگل، یک فصل بسته شده، یک آینده باز

فرودگاه برلین تگل، با تاریخچه ای غنی و پرفراز و نشیب، برای سال ها قلب تپنده حمل ونقل هوایی پایتخت آلمان بود. این فرودگاه، فراتر از یک سازه معمولی، نمادی از سرسختی و امید برای برلین غربی در دوران جنگ سرد بود، جایی که پروازها نه تنها مسافران و بار را جابجا می کردند، بلکه روحی از آزادی و ارتباط با جهان را به شهری محاصره شده می دمیدند. معماری منحصربه فرد شش ضلعی آن، تجربه بی نظیری از دسترسی سریع و آسان را برای میلیون ها مسافر فراهم می کرد و آن را به یکی از دوست داشتنی ترین فرودگاه های اروپا تبدیل ساخته بود.

وداع با فرودگاه برلین تگل در آلمان، پایانی بر یک دوران درخشان بود؛ دورانی که با خاطرات پروازهای بی پایان، لحظات دیدار و جدایی، و حسی از پویایی و زندگی گره خورده بود. اما داستان تگل به پایان نرسیده است. با شروع پروژه Urban Tech Republic، محوطه سابق این فرودگاه به یک آزمایشگاه عظیم برای آینده تبدیل خواهد شد. این تحول، نه تنها میراث تگل را گرامی می دارد، بلکه فصلی جدید از نوآوری و پیشرفت را برای برلین می گشاید و نقش آن را در یادآوری گذشته و شکل دهی به آینده این شهر پر جنب و جوش، جاودانه می سازد. از این پس، جایی که هواپیماها فرود می آمدند، ایده های جدید به پرواز در خواهند آمد.