صاحب گنج و زیرخاکی کیست؟ یابنده یا میراث فرهنگی/ فتوای امام خمینی چیست؟

به گزارش زندگانی رئیس اداره اموال فرهنگی تاریخی اداره کل موزه های کشور می گوید: در خیلی از موارد وقتی مردم به یک اثری برخورد می کنند متاسفانه این دیدگاه وجود دارد که آثار کشف شده را متعلق به خودشان می دانند و انتظار دارند از آن نفع ببرند مانند اتفاقی که در دهه ۸۰ در جیرفت رخ داد براثر سیلاب بخشی از قبرهای باستانی هویدا شد و مردم برای برداشتن اشیای تاریخی به آن منطقه هجوم بردند و علیرغم وجود نیروی های انتظامی و امنیتی کسی نتوانست جلوی آن ها را بگیرد چراکه مردمی که در آن منطقه بودند به دلیل شرایط اقتصادی که داشتند معتقد بودند کشف این آثار یک جور لطف خدا به آن ها است و ما باید از آن نفع ببریم متاسفانه در آن سال محوطه باستانی جیرفت تخریب شد و بخش عمده ای از آثار به صورت غیرقانونی از کشور خارج شد البته بعدتر تعداد زیادی از آن ها طی اقدامات وزارت میراث فرهنگی به کشور برگردانده شد.

محمدرضا زاهدی ادامه می دهد:  افرادی که در دام خرید و فروش اشیای زیرخاکی می افتند کسانی هستند که وضعیت مالی خوبی ندارند اما در سطح بالاتر و در راس هرم افرادی پولداری هستند که شرایط مالی خوبی دارند این افراد  از شرایط نابه سامان اقتصادی استفاده می کنند و افرادی را که شرایط اقتصادی خوبی ندارند جذب می کنند افرادی داریم که خارج از ایران زندگی می کنند و گروه های کاوش غیرمجاز را به نقاط مختلف کشور می فرستند تا حفاری انجام دهند خیلی مواقع هم آثاری را به یغما می برند.

او می گوید:  در فتوای برخی مراجع وجود دارد که اگر کسی شی تاریخی پیدا کند باید خمس آن را پرداخت کند تا شی برای خودش شود البته این موضوع با همان سوال از حضرت امام برطرف شد. اما حتی اگر فتوای حضرت امام نبود اصلاً سخن مراجع به این معنا نبود که این شی هرجایی پیدا شود منظور فقط در ملک شخصی بود مثلاً کشاورز موقع کشاورزی ناگهان به یک شی تاریخی برمی خورد بنابراین نباید طوری برداشت شود که ما هرجایی می توانیم کاوش کنیم و هرچی پیدا کردیم با پفرداخت خمس برای خودمان برداریم که البته به نظرم این موضوع هم با فتوای امام حل شده است. تمام آثاری که در زیر زمین وجود دارد متعلق به عموم جامعه است و دولت هم به عنوان نماینده مسئول تحویل گرفتن و نگهداری و مدیریت این آثار است.