دریاچه ای با عمق ۴۲ متر، در بیابان های عربستان!

تینا مزدکی _ رُبع الخالی بزرگ ترین «دریای شنی» جهان است این بیابان که بخش پایینی شبه جزیره ی عربستان را پوشانده به طور میانگین تنها ۳ سانتی متر در سال بارندگی دارد. اما پژوهشی تازه نشان می دهد که زمانی نه تنها بیش از ۳ سانتی متر آب در این منطقه وجود داشته بلکه به جای بیابان اینجا یک دریاچه بوده است.

پژوهشگران برآورد کرده اند که این دریاچه در عمیق ترین نقطه اش تا ۴۲ متر (حدود ۱۳۸ فوت) عمق داشته و حدود ۱٬۱۰۰ کیلومتر مربع مساحت داشته است. این تقریباً دو برابر مساحت دریاچه ی ژنو در سوئیس است که امروزه حدود ۵۸۰ کیلومتر مربع مساحت دارد.

این دریاچه ی باستانی احتمالاً حدود ۸۰۰۰ سال پیش و در دوره ای از بارندگی شدید که با عنوان «عربستان سبز» شناخته می شود به بزرگ ترین اندازه ی خود رسیده است. پژوهشگران معتقدند که در مقطعی بارندگی های شدید باعث طغیان دریاچه شده اند و این امر به شکل گیری یک دره ی ۱۵۰ کیلومتری در زمین منجر شده است.

دانشمندان برای فهم منشأ این سیلاب ها رسوبات و اشکال زمین شناسی منطقه را مطالعه کردند. آن ها به این نتیجه رسیدند که دوره های مرطوبی که به پُر شدن دریاچه ی باستانی کمک کرده اند به احتمال زیاد حاصل گسترش موسمی بادهای آفریقایی و هندی به سمت شمال بوده اند. زمانی که دریاچه به بیشینه ی اندازه ی خود رسید فقط منظره ای چشم نواز نبود بلکه احتمالاً بخش مهمی از فعالیت های انسانی در منطقه را نیز ممکن کرده است.

مایکل پترالیا یکی از پژوهشگران این پژوهش در بیانیه ای گفت: «شکل گیری چشم اندازهای دریاچه ای و رودخانه ای همراه با مراتع و ساواناها باعث گسترش گروه های شکارچی گردآورنده و دام دار به منطقه ای شده که اکنون یک بیابان خشک و بی بار است. این موضوع با شواهد فراوان باستان شناسی که در ربع الخالی و در امتداد سامانه های باستانی دریاچه و رود آن یافت شده تأیید می شود.»

این منطقه در نهایت کاهش شدید بارندگی را تجربه کرد که باعث مهاجرت جمعیت ها شد. یافته های این مطالعه علاوه بر روشن کردن گذشته ی ربع الخالی در پژوهش های اقلیمی امروزی نیز اهمیت دارند. اکنون درک این که تغییرات اقلیمی گذشته چگونه محیط فیزیکی و پراکندگی جمعیت های انسانی را شکل داده اند برای تفسیر چالش های امروزی حیاتی است.

منبع: popularmechanics

۵۸۳۲۳